RCBO là gì? Cấu tạo và Chức năng của RCBO

 1.RCBO là gì?

     Aptomat chống dòng rò hay RCBO là thiết bị không thể thiếu nhằm đảm bảo an toàn cho hệ thống lưới điện cũng như các thiết bị điện trong gia đình hay công trình. RCBO có chức năng chính là ngắt dòng điện khi phát hiện ra có dòng rò và gặp sự cố về thiết bị điện.

     RCBO có một vai trò vô cùng quan trọng đó là dùng để ngắt điện khi gặp sự cố về dò dòng hoặc là điện áp quá tải, nhằm khắc phục tình trạng bị chập cháy điện. Đôi khi trong một số trường hợp khác, khi dòng điện áp quá tải xảy ra sự cố dòng điện chênh lên cao khiến cho aptomat bị ngắt điện.

     Do đó trong trường hợp bị chập cháy hoặc gây hỏa hoạn thì bạn cần loại RCBO do những chiếc aptomat thông thường cũng có khả năng ngắt được các dòng điện này.  ELCB có vai trò khắc phục những sự cố bị chập điện xảy ra ở những dòng điện nhỏ hơn so với định mức của aptomat.

2. Cấu tạo

     Cấu tạo RCBO gồm có:

–  ARC divider – Buồng dập hồ quang: Với thiết kế có những tấm kim loại ghép lại với nhau, khoảng trống giữa những tấm kim loại này có tác dụng để chia nhỏ lượng hồ quang ra nhằm để dập và giảm lượng nhiệt được sinh ra. Buồng dập hồ quang được đặt ở 1 vị trí hợp lý, bao quanh nó là những vật liệu dùng để cách ly với các phân tử khác bên ngoài. Ngoài ra còn có 1 lượng hồ quang được sinh ra ở tiếp điểm chính.

     Có 2 loại dập hồ quang đó là: Hồ quang kiểu nửa kín và hồ quang kiểu hở. Đặc điểm của 2 loại này là khác nhau ở lớp vỏ kín của MCB và lỗ thoát khí. Trong đó kiểu hở dùng điện áp lớn 50KA và có thể chịu được điện áp là 1000V. Hồ dập quang dùng những tấm thép xếp thành lưới để ngăn thành nhiều đoạn khác nhau.

– RCD circuit board - bảng mạch RCD: RCD được hiểu là thiết bị dùng để ngắt mạch điện tự động khi mất sự cân bằng giữa cường độ dòng điện cặp dây pha và dây trung tính. Với cấu tạo đơn giản gồm 1 cuộn nam châm, 2 dây dẫn điện để dùng chạy bên trong cuộn nam châm. Khi có 1 cặp dây điện khác nhau về dòng điện thì nam châm sẽ đo sự khác biệt này và tự ngắt tiếp điểm cung cấp điện.

–  Thermal Overload detection: Đây là 1 bộ phận phát hiện ra quá tải nhiệt.
–  Manual switch: Đóng/ mở- chuyển đổi bằng tay.
–  RCD test button: Đây là nút kiểm tra RCD.
–  Short circuit detection coil: Được gọi là cuộn dây phát hiện ngắn mạch,

–  RCD toroid- RCD hình xuyến: Được gọi là bộ phận nhạy cảm của dòng rò bên trong RCD với một biến dòng vi sai.

–  ARC chute: Gọi là máng dập hồ quang.

3.Các loại RCBO phổ biến

     Hiện tại Việt Nam đang sử dụng 2 mạng lưới điện phổ biến là mạng lưới điện dân dụng 1 pha và lưới điện sản xuất 3 pha. Mỗi lưới điện đều có những đặc điểm khác nhau, do vậy thiết bị RCBO dùng cho lưới điện khác nhau cũng được phân làm hai loại là RCBO 1 pha và RCBO 3 pha. 

RCBO 1 pha

     RCBO 1 pha là thiết bị Aptomat chuyên dụng được sử dụng tại hộ gia đình. Thiết bị này sẽ thực hiện đo lường giá trị dòng điện qua hai dây nóng lạnh và so sánh độ lớn giữa chúng. Ngay khi nhận thấy sự chênh lệch độ lớn giữa hai giá trị này đạt tới một ngưỡng nhất định, ngay lập tức dòng điện sẽ được ngắt khỏi tải. Đồng nghĩa với việc toàn bộ hệ thống điện có kết nối với thiết bị sẽ được ngắt hoàn toàn. 

     Tùy vào mục đích sử dụng mà ngưỡng rò của RCBO 1 pha sẽ có sự thay đổi. Hiện nay RCBO đang được cung ứng trên thị trường dưới một số ngưỡng sau: 15mA, 30mA, 100mA, hay lớn hơn là 200, 300 hoặc thậm chí là 500mA. 

RCBO 3 pha

     Sử dụng cách thức hoạt động tương tự với RCBO 1 pha, RCBO 3 pha thực hiện so sánh sự chênh lệch dòng điện qua 3 dây pha và dây trung tính so với một giá trị nhất định được cài đặt trước đó. Và dĩ nhiên dòng điện sẽ được ngắt ngay lập tức khi mức chênh lệch đạt tới ngưỡng quy định nhằm bảo vệ, hạn chế tốt nhất tổn thất không đáng có. 

4.Nguyên lý hoạt động

     Nguyên lý hoạt động của loại aptomat chống giật đối với từng loại 1 pha, 3 pha 3 dây hay 3 pha 4 dây như sau:

RCBO 1 pha

RCBO 1 pha có nguyên lý hoạt động như sau.

• Cho 2 dây mát và dây lửa đi qua 1 biến. Thiết bị kết hợp cuộn sơ cấp 1 vòng dây (2 dây mát và dây lửa đi qua tâm biến thế) và cuộn thứ cấp quấn vài chục vòng dây.
• Dòng điện sẽ chạy qua dây nóng và về dây mát hoặc ra dây mát về dây nóng, khi này từ trường sẽ biến thiên được sinh ra trong phần lõi sắt của biến dòng ngược chiều nhau. Điện áp sinh ra ở cuộn thứ cấp biến dòng sẽ bằng 0 khi 2 dòng điện bằng nhau, 2 từ trường biến thiên bị triệt tiêu.
• Trong trường hợp điện áp 2 đầu dây bị rò, dòng điện và từ trường biến thiên sinh ra ở trong lõi sắt khác nhau tạo ra dòng điện cảm ứng ở cuộn dây thứ cấp, dòng điện này được đưa vào mạch IC để kiểm tra có lớn hơn dòng rò, đảm bảo an toàn hay không.

RCBO 3 pha 3 dây

• Có nguyên lý hoạt động tương tự như RCBO 1 pha, nhưng với 3 dây pha đi qua tâm biến dòng.

RCBO 3 pha 4 dây

• Có 3 phân pha và dây trung tính đi qua tâm biến dòng, được sản xuất với công nghệ hiện đại, chịu được nhiệt độ cao và khả năng chống va đập tốt, được ứng dụng nhiều trong đời sống giúp bảo vệ hệ thống mạch điện hiệu quả

5.Các hãng sản xuất.

Hynundai, LS – Hàn Quốc

Mitsubishi –  Nhật Bản

MPE – Việt Nam